انتخاب وکیل، اعطاء وکالت

همه ما ممکن است در زندگی روزمره با مشکلاتی مواجه شویم که حل آنها نیازمند مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی است. اگر چنین نیازی را احساس کردیم باید توجه داشته باشیم که انتخاب یک وکیل خوب، به اندازه انتخاب یک پزشک یا شاید هم بیشتر از آن، حائز اهمیت است.
اگر خدای ناخواسته دچار سردرد بشویم ممکن است با ملاحظه اولین تابلوی یک پزشک عمومی، فوراً به سراغ او رفته و در مورد بیماری مان با او صحبت کنیم و از او تقاضای کمک کنیم. اما لازم است بدانیم که انتخاب یک وکیل خوب و دلسوز، به این سادگی ممکن نیست و چه بسا ممکن است مراجعه به اولین کسی که اتفاقاً خودش را -بر خلاف واقع- وکیل معرفی میکند برای ما دردسرساز شود. ما برای حل مشکل حقوقی مان ناگزیر هستیم تمامی مدارک مثبت حقانتیمان را به وکیل سپرده و اسرار مربوط به پرونده را برای او فاش کنیم. بدون تردید چنین اقدامی، نیازمند داشتن اعتماد و اطمینان کافی به یک وکیل و مشاور حقوقی است.
اگر شما قصد انعقاد قرارداد با وکیل یا مشاور حقوقی را دارید، توجه داشته باشید که قبل از مراجعه به دفتر وکالت، باید اطلاعات کافی در مورد وکیل، وکالت، مشاوره حقوقی، حقوق مربوط به موکل، حدود اختیارات وکیل و … داشته باشید. همچنین لازم است بدانید که در اولین مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی، چه موضوعاتی را باید به او انتقال دهید تا بتوانید به بهترین نحو از خدمات حقوقی یک وکیل، بهره ببرید.
در ادامه مطلب، برخی نکات مهم را که یک موکل حرفه ای باید آنها را مد نظر داشته باشد مطالعه خواهید کرد.

نکات مهم قبل از مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی

ـ اگر قرار است برای اولین بار به یک وکیل یا مشاور حقوقی مراجعه کنید به اندازه کافی در مورد توانایی های علمی و عملی، حسن شهرت، تعهد،امانت داری و سایر خصوصیاتی که برای یک وکیل خوب لازم میدانید، تحقیق کنید. دوستان و آشنایان و بستگان شما که قبلاً برای پرونده خود در دادگستری، وکیل داشته و از عملکرد وکیل یا مشاور خود راضی بوده اند، معمولاً مرجع تحقیق خوبی هستند.
ـ اگر نمیتوانید از نزدیکان و افراد مورد اعتماد برای معرفی وکیل کمک بگیرید و مجبور هستید به تابلوها و تبلیغات اعتماد کنید از طرفی نگران اصالت هویت وکیل هستید میتوانید با مراجعه به کانون وکلا یا سایت اینترنتی آن، در مورد وکیل موردنظر تحقیق کنید.
ـ به تبلیغات روزنامه ها، مجلات، تراکت ها، اینترنت و … توجه نکنید. همه آنچه در بروشورهای تبلیغانی نوشته میشود لزوماً واقعی نیست.
ـ مراقب کارچاق کن ها و واسطه ها باشید. در اطراف مراجع قضایی معمولاً افرادی در حال پرسه زدن هستند که وعده¬های آنها ممکن است برای شما وسوسه انگیز باشد. به هیچ وجه به جملاتی مانند: «من با فلان … ارتباط دارم» یا «دو سه روزه حکم را به نفعتان میگیرم» و … اعتماد نکنید. اطمینان داشته باشید کسیکه برای حل یک مساله قضایی قول ارتباط و نتیجه مثبت میدهد، وکیل یا مشاور حقوقی نیست. چراکه طول مدت رسیدگی به پرونده و نتیجه آن در دست وکیل نیست، بلکه این امور تحت اختیار مرجع قضایی است.
ـ به جای تمرکز و دقت بر روی سن و جنسیت وکیل، در مورد توانائی های او در انجام موضوع پرونده تمرکز کنید. اینکه گاهی میشنوید وکلای سالخورده باتجربه تر هستند یا وکلای جوان پیگیرتر از مسن ها هستند و یا اینکه خانم ها دلسوزتر از آقایان هستند یا آقایان شجاعت بیشتری در مواجهه با محاکم دارند، همه و همه نسبی است و عکس همه آنها نیز صادق است. پس بهتر است به جای تمرکز بر روی این موارد بر روی خصوصیاتی همچون حسن شهرت ، امانتداری و توانائی های علمی وکیل در حل مشکل تان، تمرکز کنید.
ـ لازم است بدانید کسیکه عنوان وکیل یا مشاور حقوقی را احراز نموده، فردی است که حداقل دارای مدرک کارشناسی در رشته حقوق یا سایر رشته های مرتبط میباشد. داشتن این مقدار از تحصیلات، حداقل مدرک لازم برای ورود به مشاغل سختی همچون قضاوت، وکالت، و سردفتری اسناد رسمی است. قضات، وکلا و سردفتران پس از موفقیت در آزمونهای متعدد کتبی و شفاهی، برای اخذ پروانه مربوطه، دوره اختبار را نیز طی می کنند. پس هرگز انتظار نداشته باشید که دوستان، بستگان، واسطه ها، کار چاق کن ها و مشتری های دائمی دادگستری که هر روز بابت موضوعی جدید به دادگستری رفته یا برده میشوند، بتوانند همانند وکیل یا مشاور حقوقی شما را راهنمایی کنند.
ـ قبل از مراجعه به دفتر وکالت و ملاقات حضوری با وکیل، در صورت امکان از طریق تماس تلفنی با وی مذاکره کنید. طرز پاسخگویی وکیل و مشاور به شما و اشتیاق وی برای حل مشکلتان بسیار تعیین کننده و مهم است. فراموش نکنید یک وکیل و مشاور واقعی کسی است که به مفاد سوگند نامه اش پایبند بوده و کمک به موکل را، وظیفه و تکلیف خود میداند. حال آنکه افراد غیر وکیل و شیاد فقط به فکر خالی کردن جیب شما هستند.
ـ قبل از مراجعه به دفتر وکالت، تمامی مدارک مربوط به پرونده یا موضوع را به همراه مدارک شناسایی خود، آماده کرده و به همراه داشته باشید. سعی کنید سوالات خود را از قبل یادداشت کنید تا آنها را فراموش نکنید.
ـ در حال حاضر وکالت در کشور ما تخصصی نیست. و یکی از عللی که وکالت را تبدیل به سخت ترین مشاغل نموده، تخصصی نبودن آن است. بنابراین، فرض بر این است کسی که عنوان وکیل را کسب نموده، کسی است که در تمامی امور اعم از حقوقی، کیفری، خانواده (اعم از طلاق، مهریه، نفقه، حضانت و…) و امور ثبتی و سایر مواردی که به نوعی با قانون در ارتباط است، دارای تبحر میباشد. با وجود این، بسیاری از وکلای دادگستری فقط در موضوعات خاص مانند طلاق، مهریه، تعهدات، قراردادها، شرکتها، قتل، کلاهبرداری، تصادفات، دیه، چک، خیانت در امانت و … قبول وکالت مینمایند. اما این بدان معنی نیست که وکیل مورد نظر حق وکالت در موضوعات دیگر را نداشته یا تخصص مربوط به آن موضوع را دارا نیست. بلکه گزینش موضوعات خاص توسط وکیل به لحاظ تجربه بیشتر و میزان علاقمندی وکیل به آن موضوع میباشد.
ـ اگر توانایی پرداخت حق الوکاله را ندارید خوب است بدانید در پرونده های حقوقی با معرفی کانون وکلای دادگستری میتوانید از داشتن وکیل معاضدتی بهره ببرید. همچنین در برخی از پرونده های کیفری و به تشخیص دادگاه در موضوعات خاص، برای متهم وکیل تسخیری تعیین میگردد. در این خصوص میتوانید از مشاورین حاضر در مراجع قضایی یا اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری کمک بگیرید.

نکات مهم در هنگام مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی

ـ ساعت کار دفاتر وکالت معمولا محدود است. پس سعی کنید در هر بار مراجعه فرصت را مغتنم شمرده و مشکل حقوقی یا کیفری تان را بطور کامل بازگو کنید. از زیاده گویی و بیان مطالبی که به پرونده شما ارتباطی ندارند بپرهیزید. در عوض سعی کنید تمامی اطلاعات راجع به موضوع را به وکیل یا مشاور انتقال دهید.
ـ در انتقال اطلاعات به وکیل، صادق باشید و از ارائه اطلاعات بصورت وارونه و غیر واقعی پرهیز کنید. متاسفانه بسیاری از افراد وقتی با اقدام حقوقی طرف مقابلشان مواجه میشوند علیرغم اطمینان به حقانیت طرف، وکیل را سپربلای خود میکنند. این افراد در زمان مراجعه به وکیل از بیان حقایق طفره میروند غافل از اینکه به هر حال حقیقت امر برای وکیل روشن خواهد شد. فراموش نکنید موکلی که صادقانه تمامی مطالب را به وکیل خود انتقال داده است بهترین وکیل را در اختیار خواهد داشت.
ـ اگر اسناد و مدارکتان را به وکیل سپردید بدون رودربایستی در ازای تحویل مدارک، رسید بگیرید.
ـ وکلا بطور معمول برای سهولت کار و جلوگیری از رفت و آمد غیر ضروری موکل، اقدام به تنظیم وکالتنامه بصورت کلی و با اختیارات کامل میکنند. حتماً قبل از امضاء وکالتنامه، بطور کامل آنرا مطالعه کنید و در خصوص مواردی که برای شما ناآشنا است از وکیل توضیح بخواهید. اگر قصد ندارید در یک مورد خاص به وکیل خود وکالت بدهید، قبلاً این مطلب را به وکیل اعلام کنید. به یاد داشته باشید که حذف یکی از اختیارات مندرج در وکالتنامه توسط شما، به هیچ وجه به معنی عدم اعتماد شما به وکیل نیست.
ـ بطور روشن و شفاف در مورد حق الوکاله و مسائل مالی پرونده با وکیل صحبت کنید. وضعیت و توانایی مالی تان را برای او توضیح داده و در صورتیکه توانایی پرداخت حق الوکاله را ندارید این مطلب را با وکیل در میان بگذارید و از او در این زمینه کمک بخواهید. متاسفانه برخی از مراجعین به دفاتر وکالت به تصور پایین آوردن درصد حق الوکاله ، رقم خواسته را پایینتر از رقم واقعی آن معرفی میکنند. که این مساله باعث سلب اعتماد وکیل از موکل شده و بعضاً تبعات آن نیز دامنگیر موکل میگردد.
ـ توجه داشته باشید که شما به یک شرکت، مطب، یا… مراجعه ننموده اید. مخاطب شما یک وکیل است که به اکثر ترفندهای قانونی و صد البته غیر قانونی واقف و آگاه است. پس مواظب اظهارات خود باشید و اگر با تحقیق کامل به دیدار او رفته اید سعی نکنید توانایی های علمی او را محک بزنید. این کار نه تنها شایسته نیست بلکه ذهنیت وکیل را نسبت به شما منفی نموده و وکیل را از پذیرش پرونده شما منصرف خواهد کرد. اگر قبلاً به وکیل و مشاور دیگری مراجعه نموده اید که نظری متفاوت با وکیل فعلی شما داشته است، بهتر است این مطلب را به اطلاع وی برسانید و علت را از او جویا شوید. دقت داشته باشید اظهار نظر های متفاوت در مسائل حقوقی به علت عدم آگاهی یک وکیل نسبت به دیگری نیست. بلکه این مساله ممکن است نظر حقوقی یک وکیل نسبت به پرونده شما و یا به دلیل وجود رویه ی متفاوت محاکم در برخورد با موضوع پرونده شما باشد. و به هر حال، انتخاب حق شماست.
ـاگر مشکل حقوقی شما به نحوی است که نیاز به تنظیم وکالتنامه های متعدد دارد حتماً در خصوص تمامی موارد و حق الوکاله آن با وکیل صحبت کنید. دقت کنید که اگر برای موضوعی مثل طلاق به وکیل مراجعه نموده اید و قرارداد وکالت را نیز امضاء نموده¬اید، شما فقط در موضوع طلاق دارای وکیل هستید. طرح دعاوی دیگری که مرتبط با موضوع طلاق است مثل مهریه، نفقه، حضانت و … در تعهد وکیل شما نیست! پس اگر قصد دارید برای تمامی دعاوی خود وکیل داشته باشید حتماً تمامی موارد را در قراردادتان قید کنید.
ـ برخی از موکلین برای ایجاد اعتماد و اطمینان در خود، از وکیل و مشاور حقوقی درخواست میکنند تا احکامی را که مشابه موضوع پرونده آنها بوده و به نفع وکیل صادر شده به رویت آنها برساند. چنین درخواستی از وکیل به هیج وجه صحیح نیست و چه بسا موجب رنجش خاطر او می گردد وممکن او را از پذیرش دعوی منصرف کند. همان طور که گفته شد بهتر است قبل از مراجعه به دفتر وکالت، راجع به توانایی های وکیل تحقیق کنند.
ـ اگر پرونده شما راجع به موضوعی است که مستندات و مدارک آن زیاد و اشراف به آن نیازمند صرف وقت و مطالعه دقیق می باشد با ارائه مدارک به وکیل، فرصت کافی برای اظهارنظر دقیق به وی بدهید. همان طور که یک پزشک در برخی از موارد قبل از اظهارنظر و نوشتن نسخه، آزمایشات پزشکی انجام داده و نظر سایر متخصصین را جویا می شود، وکیل نیز در برخی از موارد نیازمند تحقیق و استعلام از سایر مراجع می باشد. اطمینان داشته باشید وکلایی که برای اظهارنظر در مورد پرونده از شما مهلت بیشتری می خواهند به دنبال صحیحترین جواب هستند.
ـ در زمانی که در دفتر وکالت حضور دارید به دقت رفتار و برخورد وکیل را با خود و سایر موکلین زیرنظر داشته باشید. مراجعه شما به دفتر وکالت لزوماٌ نباید منجر به تنظیم وکالتنامه و عقد قرارداد با وکیل شود. اگر از طرز برخورد وکیل یا نحوه پاسخ گویی و پوشش و به طور کلی منش وی خوشتان نیامد، حق خودتا ن بدانید که به وکیل دیگری مراجعه کنید . به یاد داشته باشید که وکیل و مشاور حقوقی شما در آینده، یکی از نزدیکترین اشخاص به شما خواهد بود و بعید نیست که شما بخواهید مدت زیادی را با وی سپری کنید. اگر خلق و خوی وکیل با خلق و خوی شما سازگار نیست مطمئن باشید این مسئله برای شما مشکل ساز خواهد شد. و چه بسا شما در آینده نتوانید به راحتی با او ارتباط برقرار کرده و از او مشورت بخواهید.

نکات مهم پس از مراجعه به وکیل یا مشاور حقوقی و تنظیم وکالتنامه

ـ هرگز از وکیل تان انتظار انجام امور غیر قانونی را نداشته باشید. افرادی که سعی دارند مشکل حقوقی خود را از طرق غیر قانونی و اصلاحاٌ « ایجاد ارتباط » حل و فصل کنند بهتر است از همان ابتدا از مراجعه به دفتر وکالت خودداری کنند. مراجعه به دفتر وکالت نشان دهنده این است که موکل قصد دارد مشکل حقوقی خود را از طرق قانونی و صحیح آن فیصله دهد.
ـ وکلای دادگستری معمولا اوقات اداری خود را در محاکم و مراجع قضایی می گذرانند. اصولاً استفاده از تلفن همراه برای وکلا در مراجع و محاکم قضایی ممنوع است. پس انتظار نداشته باشید در ساعات اداری وکیل شما پاسخگوی سوالات شما باشد. بهتر است در اوقاتی که وکیل برای پاسخ گویی و پذیرش موکلین اختصاص می دهد حتی الامکان با تعیین وقت قبلی به ملاقات او رفته و سوالات حقوقی خود را مطرح نمایید. اگر در ساعات اداری نیاز به مشاوره و مذاکره با وکیلتان داشتید بهتر است این مطلب را با ارسال پیامک به اطلاع او برسانید.
ـ پس از عقد قرارداد با وکیل، هر چند وقت یکبار با او تماس گرفته و یا به ملاقات او بروید. در خصوص پرونده با او صحبت کرده از روند دادرسی اطلاع کسب کنید. سعی کنید در طول مدت رسیدگی به پرونده، با ارائه اطلاعات و گزارش اتفاقات جدید به وکیل یا مشاور حقوقی او را در حل مشکل حقوقی تان یاری کنید.

مجتبی زمانی

وکیل پایه یک دادگستری و دادیار دادسرای انتظامی کانون وکلای دادگستری مرکز